Historia OOT

Ogólnopolski Oddział Tlumaczan powołano do życia 6 lutego 1989 roku, jako pierwszą oficjalną organizację reprezentującą dawnych mieszkańców Tłumacza. 20 marca 1989 roku Zarząd Główny TML we Wrocławiu uchwałą Zarządu powołał Klub Tlumaczan, jako klub przynależny do TML we Wrocławiu, który później przeistoczył się w Oddział.

Nieoficjalna działalność Tłumaczan była jednak znacznie wcześniejsza i trwała już od lat 50-tych. Najwcześniejsze spotkania grupowe odbywały się w środowisku wrocławskim, a później warszawskim. Pierwsze spotkanie odbyło się w Warce k/Warszawy, w dniach 15-20 sierpnia 1955r., w gronie absolwentów Państwowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego w Tłumaczu, z okazji 15-lecia matury. Pierwszy zjazd absolwentów Państwowego Gimnazjum w Tłumaczu z okazji 30-lecia egzaminu dojrzałości odbył się latem 1956r. we Wrocławiu. Realizując najważniejszy cel naszej działalności zgromadziliśmy ogromne archiwum tłumackie, którego twórcą był dr Michał Nikosiewicz. Na bazie tego archiwum powstało czasopismo „Zeszyty Tłumackie”, wydawane od 1996 roku do dnia dzisiejszego. Dokumentujemy w nich historię miasta i regionu oraz bieżącą działalność Oddziału. Do znaczących osiągnięć Oddziału zaliczyć należy:

• renowację obrazu św. Anny Samotrzeciej pochodzącego z głównego ołtarza kościoła w Tłumaczu. Ponownego poświęcenia obrazu w kościele w Siedlakowicach obok Wrocławia dokonał JE Ks. Kardynał Henryk Gulbinowicz w 1994r.
• ufundowanie w latach 1979 — 2004 trzech tablic pamiątkowych umieszczonych w kościele św. Stanisława, Doroty i Wacława we Wrocławiu. Są to: tablica poświęcona pamięci profesorów i byłych uczniów Państwowego Gimnazjum i Liceum w Tłumaczu (woj. stanisławowskie) poległych, zamordowanych i zaginionych w czasie wojen w latach 1914-1920 i 1939-1945, tablica „W hołdzie pomordowanym w latach 1939 — 1946 przez OUN UPA mieszkańcom powiatu tłumackiego” oraz tablica poświęcona ks. Edwardowi Tabaczkowskiemu.
• zorganizowanie w sierpniu 1991r. pierwszego od czasów zakończenia wojny wspólnego wyjazdu do Tłumacza, który był źródłem wielu wzruszeń i odnowieniem kontaktów z dawnymi mieszkańcami miasta.
• coroczną i trwającą już wiele lat organizację trzech spotkań w roku, na których nasi członkowie podtrzymują trwałą więź i pielęgnują tradycje tłumackie. Są to: styczniowe spotkanie opłatkowe, lipcowa pielgrzymka do obrazu św. Anny Samotrzeciej w Siedlakowicach oraz letnie zjazdy nad morzem.
• współpracę z Kuratorium Dolnośląskim oraz TVP Wrocław w akcji ratowania polskich nekropolii na Kresach, którą wspieramy finansowo oraz fizycznie uczestnicząc w pracach na tłumackim cmentarzu.
• udzielanie finansowego wsparcia dla polskiej szkoły w Stanisławowie oraz na ratowanie kościółka/cerkiewki w Oknianach.

Dzięki nawiązaniu kontaktów z władzami Tłumacza przez przedstawicieli naszego Oddziału w 2009 roku w ostatnich pięciu latach naszej działalności najintensywniej rozwinęła się współpraca z społecznością miasteczka. Umożliwiło nam to regularne, coroczne prace porządkowe na tłumackim cmentarzu w ramach akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” , niesienie pomocy materialnej Polce zamieszkałej w Tłumaczu oraz nawiązanie współpracy kulturalnej z tłumacką młodzieżą.

Głównymi organizatorami akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” jest Dolnośląskie Kuratorium oraz TVP Wrocław pod czujnym okiem red. Grażyny Orłowskiej Sondej, która uwzględniła tłumacki cmentarz w swoich planach. W ciągu ostatnich pięciu lat zorganizowaliśmy następujące uroczystości:

We wrześniu 2009r. delegacja złożona z członków OOT: Stanisława Skowrona, Elżbiety Niewolskiej, Jana Śniechowskiego oraz inż. arch. Tadeusza Niewolskiego udała się do Tłumacza w celu nawiązania bliższych kontaktów z mieszkańcami oraz władzami obecnego Tłumacza, a także w celu przeprowadzenia wstępnej inwentaryzacji polskiej części cmentarza. Byliśmy także uczestnikami uroczystego poświęcenia kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Obertynie. Szczegółowo wydarzenia te opisane zostały w ZT nr 2(44) z 2009r.

W 2009 obchodziliśmy jubileusz XX-lecia OOT, w związku z czym w październiku 2009r. świętowaliśmy uroczyste spotkanie jubileuszowe, na które zaproszone zostały władze Tłumacza, na czele z merem miasta Panem Mychajło Kowbasem, na któtym odznaczono Złotymi Odznakami TMLiKPW najbardziej zasłużone dla Oddziału osoby.

W lipcu 2010 roku po raz pierwszy uczestniczyliśmy w akcji porządkowania polskich nekropolii na Ukrainie w ramach akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”, organizowanej przez Dolnośląskie Kuratorium Oświaty oraz TVP Wrocław. Wśród wolontariuszy pracujących na tłumackim cmentarzu był Wójt Gminy Miłkowice – Waldemar Kwaśny oraz dwoje członków naszego Oddziału – Irena Rosowska i Stanisław Skowron.

W tym samym roku członkowie OOT: Jerzy Czyżycki, Stanisław Skowron, Adam Biliński oraz Elżbieta Niewolska wraz z red. Grażyną Orłowską Sondej i ekipą techniczną TVP Wrocław uczestniczyli w przekazaniu darów zebranych przez wrocławskie dzieci i młodzież szkole w Kołomyi. W trakcie tego pobytu odwiedziliśmy Tłumacz aby nakręcić o nim film dla programu TVP Wrocław pt. „Studio Wschód”. Adam Biliński dodatkowo prowadził badania genealogiczne w Stanisławowie i Lwowie.

W styczniu 2011 na zaproszenie Wójta Gminy Miłkowice – Waldemara Kwaśnego przebywało we Wrocławiu troje młodych tłumaczan, którzy wcześniej pomagali nam w pracy na tłumackim cmentarzu. Zakwaterowanie oraz wyżywienie zapewniła gościom nasza członkini – Anna Bocheńska.

W lipcu 2011 roku uczestniczyliśmy po raz drugi w akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”. Wraz z młodzieżą do pracy na tłumackim cmentarzu wyjechała nasza członkini – Irena Rosowska.

W lutym 2012 roku przedstawicielka OOT Irena Rosowska uczestniczyła w akcji dostarczenia Józi Moczulskiej z Tłumacza ocieplonego kontenera. W tym samym roku już po raz trzeci członkowie OOT: S. Skowron, I. Rosowska (szefowa grupy) oraz E. Niewolska pracowali przy porządkowaniu tłumackiego cmentarza. E. Niewolska wykonała dodatkowo inwentaryzację polskich grobów.

Oddział nasz wsparł akcję finansowo oraz przekazał na rzecz pani Józi Moczulskiej kwotę 400 zł.,którą przeznaczono na najpotrzebniejsze do życia przedmioty oraz żywność. Aby wesprzeć trzecią już akcję porządkowania cmentarzy na Ukrainie nasi członkowie (J. Czyżycki, I. Rosowska oraz S. Skowron) brali udział w kwestach w kościołach.

W styczniu 2013 roku Oddział nasz wraz z wójtem Gminy Miłkowice W. Kwaśnym zorganizował tygodniowy pobyt tłumackiego chóru „Acsios” we Wrocławiu. Ten wspaniały chór złożony z tłumackiej młodzieży cieszył nasze uszy pięknymi pieśniami sakralnymi i kolędami, dając występy w kościele św. Jacka na Swojczycach, cerkwi greckokatolickiej św. Wincentego przy pl. Nankiera oraz w Domu Kultury „Piast” na Pilczycach. Część pobytu współfinansował nasz Oddział, a członkowie Oddziału – A. Bocheńska, S. Skowron oraz wolontariuszki pracujące na tłumackim cmentarzu – D. Seniura i T. Sieroń ponieśli koszty utrzymania i wyżywienia 16-osobowego chóru. Duży wkład wniósł proboszcz parafii św. Jacka na Swojczycach ks. Jarosław Grabiak, który po występie chóru w kościele także sfinansował w dużej części ich pobyt. W tymże roku po raz czwarty uczestniczyliśmy w akcji porządkowania cmentarza.

Podobnie, jak w latach poprzednich cały czas trwania kadencji organizowaliśmy trzy razy w roku tradycyjne tłumackie spotkania. W styczniu spotkania opłatkowe, latem zjazdy nad morzem oraz pielgrzymkę do obrazu św. Anny w Siedlakowicach. Razem odbyło się 15 takich integrujących nas spotkań. Na początku mijającej kadencji Oddział nasz liczył 90 członków, w tym 88 zdyscyplinowanych, opłacających regularnie składki członkowskie. Obecnie OOT liczy 102 osoby. Są to rodowici tłumaczanie, ich potomkowie, ale także wiele osób nie związanych z Tłumaczem pochodzeniem.

Ważnym punktem działalności OOT jest wydawanie Zeszytów Tłumackich dokumentujących historię Tłumacza i ziemi tłumackiej oraz rejestrujących wydarzenia związane z bieżącą działalnością. Wydawanie ich możliwe jest dzięki dotacji Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz składkom i darowiznom naszych członków.

Członkowie Zarządu uczestniczyli także w różnych wydarzeniach i uroczystościach organizowanych przez środowiska kresowe. Były to min:

– II Muzealne Spotkania z Kresami w Muzeum Niepodległości w Warszawie

– uroczyste koncerty na Rynku wrocławskim wieńczące akcje „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”

– otwarcie Polskiego Cmentarza Wojennego w Bykowni pod Kijowem, gdzie spoczywa wielu tłumaczan

– Ogólnopolskim Festiwalu Polszczyzny i Pieśni Kresowej „Wielkie bałakanie”

– „Dniach Lwowa” zorganizowanych przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich Oddział Wrocławski wraz z  Klubem Leopolis oraz Klubem Śląskiego Okręgu Wojskowego.

– obchodach XXV-lecia ZG TMLiKPW

Podsumowując cały okres naszej działalności śmiało możemy powiedzieć, że jesteśmy zorganizowani już 59 lat, w tym 25 jako TMLiKPW Ogólnopolski Oddział Tłumaczan. Wszystkie osiągnięcia oraz więź, która przez lata trwała i trwa do dzisiaj społeczność tłumacka zawdzięcza wspaniałym ludziom, którzy poświęcili swój czas pracując społecznie dla szczytnego celu, którym jest dbałość o swoje dziedzictwo narodowe. Do najbardziej zasłużonych dla Tłumacza osób należą: dr Michał Nikosiewicz, ks. Czesław Tuzinkiewicz, ks. Lesław Jeżowski, Zbigniew Bojczuk oraz Zygmunt Burczyński — wieloletni prezesi naszej organizacji, Danuta Tabińska Juhasz — wieloletnia redaktor Zeszytów Tlumackich, Jerzy Czyżyki — wieloletni sekretarz Oddziału, Krystyna Korta, Janina Duszyńska, Jan Johnson, Karol Mytnik, Julian Piotrowicz, Henryk Wilczewski, Władysław Geruła, Anna Bocheńska, Józefa Skowron, Anna Kłonowska,Tadeusz i Stanisław Pelikanowie, prof. Mieczysław Zdanowicz, prezes ZG TMLiKPW, Andrzej Kaminski, śp. sekretarz ROPWiM Andrzej Przewoźnik, ks. infułat Stanisław Turkowski, Helena Bilińska, Czesława Koczwara Kałuża, Anna Jasińska, Władysław Tomyn, Danuta Nespiak,Roma Lityńska Króliczek,Zofia Ruszkiewicz, Janina Stybel, Józef Duszyński, Janina Pactwa, Anastazja Bogucka, Jadwiga Królikowska, Adam Biliński, ks. Andrzej Brodawka, ks. Stanisław Kulig, sołtys Siedlakowic Jerzy Czerwiec, Irena Rosowska, Krystyna Helt, Elżbieta Niewolska oraz wiele innych osób w tym wspaniała młodzież, która poświęca swój wolny wakacyjny czas na ciężką pracę na tłumackim cmentarzu i która zdobyła nasze serca i szacunek.